Testing en screening in zorginstellingen

1.    Testing en screening: wanneer en voor wie?

In zijn advies 9768 van juni 2023 stelde de Hoge Gezondheidsraad de Belgische COVID-19-screeningsstrategie voor om virale respiratoire infecties in alle omstandigheden te voorkomen. Deze richtlijnen moeten worden toegepast in de volgende situaties:

• Ziekenhuizen: acuut, revalidatie, psychiatrisch, pediatrisch, enz.
• Andere zorgcollectiviteiten: instellingen voor langdurige zorg, tehuizen voor personen met een handicap, rusthuizen, enz.
• Ambulante gezondheidszorg: privékliniek of raadpleging bij een huisarts, specialist, tandarts, apotheker, thuisverpleegkundige, fysiotherapeut, psycholoog, enz.
• Medisch transport en noodinterventie

Ze zijn dus van toepassing op:

• Patiënten in ziekenhuizen: en meer bepaald ernstige, geriatrische patiënten, ernstig immuungecompromitteerde patiënten en donoren en ontvangers van weefselcellen of organen.
• Bewoners in andere zorgcollectiviteiten
• Medewerkers in de gezondheidszorg met rechtstreeks contact met patiënten: medisch, paramedisch, schoonmaak- en onderhoudspersoneel, enz.
• Andere werknemers in zorginstellingen zonder rechtstreeks contact met patiënten: administratie, keuken, technische dienst, laboratorium, enz.
• Bezoekers en begeleidende personen

Deze richtlijnen kunnen worden aangepast aan de specifieke situatie in het veld en de context.

1.1  Kwetsbare of ernstige, geriatrische patiënten

Met een ernstig geriatrische patiënt wordt elke patiënt bedoeld met een Clinical Frailty Scale (CFS) score van 5 of meer.

1.2  Ernstig immuungecompromitteerde patiënten

Ernstig immuungecompromitteerde patiënten worden omschreven als patiënten die overeenkomen met risicogroepen 2 en 3 van KRINKO (Commission for Hospital Hygiene and Infection Prevention).

2.    Risiconiveau en aanbevelingen

Sinds 20 april 2023 bevindt België zich op niveau 1 van het beheersinstrument en is de epidemiologische situatie onder controle. De circulatie van het virus is laag en heeft weinig of geen impact op het gezondheidszorgsysteem (eerste en tweede lijn).

De volgende aanbevelingen voor voorzorgsmaatregelen zijn dus van toepassing:

• Standaardvoorzorgsmaatregelen voor iedereen: ademhalingshygiëne, hoestetiquette, handhygiëne
• Standaardvoorzorgsmaatregelen voor iedereen (patiënt en werknemer) met symptomen van een infectie van de luchtwegen: standaardvoorzorgsmaatregelen voor iedereen, een masker dragen, indien mogelijk vermijden om naar zorginstellingen te gaan
• Beschermende voorzorgsmaatregelen voor ernstig immuungecompromitteerden: maskers dragen en mogelijk eenpersoonskamer, afhankelijk van de individuele risicoanalyse

COVID-19-PCR-tests moeten worden voorgeschreven door de arts van de patiënt, de hygiënecommissie van het ziekenhuis (HCZ) of de coördinerend arts van de instelling voor langdurige zorg of het rusthuis. Een positieve test moet gebaseerd zijn op een volledige klinische evaluatie van de symptomen en vergezeld gaan van aanvullende maatregelen om de patiënt te bewaken en te behandelen (optie tot behandeling), evenals op de klinische situatie afgestemde maatregelen om ziekenhuisinfecties te voorkomen. Als de COVID-19-PCR-test negatief terugkomt, moeten patiënten met een hoog risico en symptomatische patiënten worden getest op andere respiratoire virussen en een passende behandeling krijgen volgens het advies van hun arts.

3.    Indicaties voor PCR-screeningtest

 3.1.  Asymptomatische personen

In risico en beheer op niveau 1 wordt routinematige PCR-screening van asymptomatische personen in geen enkele klinische situatie en op geen enkele verzorgings- of verblijfplaats meer aanbevolen, behalve voor een paar zeer beperkte indicaties:

• Ernstige immuungecompromitteerde patiënten (KRINKO-risicogroepen 2 en 3 ): vooral als het niet mogelijk is om ze in een eenpersoonskamer te isoleren en als ze in contact komen met andere ernstige IC-patiënten
• Overleden orgaandonor (vóór donatie)
• Bij een cluster (zie punt 3.3)

3.2   Symptomatische personen

Indicaties voor COVID-19-diagnose van symptomatische personen door PCR:

• Patiënten met een groot risico (IC KRINKO-risicogroepen 2-3 – CFS 5 tot 9) in elke klinische situatie en in alle verzorgings- of verblijfplaatsen
• Patiënten zonder groot risico voordat ze in ziekenhuizen worden opgenomen (conventionele ziekenhuisopname met of zonder operatie en opname op de intensieve zorg)
• Medewerkers in de gezondheidszorg die in contact komen met patiënten in elke klinische situatie en in elke zorginstelling
• Bewoners zonder groot risico in instellingen voor langdurige zorg (Long Term Care Facilities), rusthuizen, enz

3.3  Bij een cluster

Met een cluster wordt bedoeld dat er zich ten minste twee nosocomiale gevallen (zorginfecties) voordoen in een periode van veertien dagen in dezelfde eenheid en met vermoedelijke overdracht tussen patiënten en/of personeel.

3.3.1        Ziekenhuizen

Er moet een verhoogde waakzaamheid zijn en snelle, intensieve maatregelen worden genomen op alle diensten met ernstig geriatrische patiënten(CFS 5 tot 9) en ernstige IC-patiënten (KRINKO-risicogroepen 2 en 3 )opvangen. Speciale aandacht voor clusters in geriatrie en oncologie, transplantaties, enz.

3.3.2 Andere zorgcollectiviteiten

Er moet worden gezocht naar een evenwicht tussen bescherming van de kwetsbaren, preventie van transmissie van uitbraken en welzijn of het respectvolle kwaliteit van leven. De uitvoering van de aanbevelingen in de verschillende instellingen voor langdurige zorg moet mogelijk worden besproken met de lokale verantwoordelijke (arts van de bewoner of coördinerend arts) en lokale belanghebbenden (bijvoorbeeld Outbreak Support Teams).

4.    Isolatiemaatregelen bij een positieve COVID-19-PCR-test

Bezoekers en begeleidende personen: huidige regels voor de algemene bevolking toepassen.
Indien mogelijk: geen bezoek aan ziekenhuis en andere zorgcollectiviteiten.
Indien onmogelijk: masker dragen, hoestetiquette, handhygiëne en de fysieke afstand (anderhalve meter), enz.

Gezondheidspersoneel zonder patiëntencontact: huidige regels voor de algemene bevolking toepassen.
Indien mogelijk: niet werken.
Indien onmogelijk: masker dragen, hoestetiquette, handhygiëne, fysieke afstand (anderhalve meter), zoveel mogelijk telewerken, enz.

Gezondheidspersoneel met patiëntencontact:
voor privéactiviteiten de regels voor de algemene bevolking toepassen.
Indien mogelijk: zeven dagen niet werken (professionele afstand) en drie dagen een masker dragen voor werkgerelateerde activiteiten en patiëntencontact.

Als een professionele afstand tijdens zeven dagen onmogelijk is, mag de werknemer op de werkplek werken als:

• hij of zij op de werkplek een chirurgisch masker draagt;
• de hoest- en handhygiënemaatregelen worden aangescherpt;
• de fysieke afstand van anderhalve meter (maaltijden, gezamenlijke activiteiten) wordt nageleefd;
• er geen persoonlijk materiaal (pen, potlood, enz.) wordt gedeeld;
• het werk zó wordt georganiseerd om contact met immuungecompromitteerde en/of kwetsbare patiënten of collega’s zoveel mogelijk te beperken;
• hij of zij waakzaam blijft voor het verschijnen van nieuwe symptomen (koorts, verkoudheid, hoest, geur- en smaakverlies, enz.) en overweegt zich zeven dagen te isoleren en in voorkomend geval, drie dagen een masker te dragen.

Bewoners en patiënten

–  Alle patiënten in het ziekenhuis: zich tien dagen isoleren

–  Alle geriatrische patiënten:  zich tien dagen isoleren en zich laten testen
-> Als de virale belasting laag is (Ct ≥ 28) => isolatie stopzetten -> Als de virale belasting nog steeds hoog is: de isolatie voortzetten en na zeven dagen controleren

–  Alle patiënten op de intensieve zorg en de intensieve zorgeenheid: zich eenentwintig dagen isoleren en laten testen
Als de virale belasting laag is (Ct ≥ 28) => isolatie stopzetten -> Als de virale belasting nog steeds hoog is: isolatie voortzetten en na zeven dagen controleren

–  Bewoners in andere zorgcollectiviteiten: indien mogelijk en gerechtvaardigd op het vlak van risico, beveelt de Hoge Gezondheidsraad vijf tot zeven dagen isolatie en drie dagen voor het dragen van een masker aan, voor groepsactiviteiten en maaltijden met andere kwetsbare mensen. Buitenactiviteiten met een masker en een fysieke afstand van anderhalve meter blijven mogelijk.